U nas 4 maja, a w Chinach "święto Młodzieży" znane jako ruch 4 maja sprzeciwiający się pertraktacjom traktatu wersalskiego i skierowany przeciwko pretensjom Cesarstwa Japonii, właśnie w tym dniu mającym swą genezę.
* * *
Kilka słów wyjaśnienia:
W 1917 roku młoda Republika Chińska wypowiada wojnę Niemcom licząc na umocnienie swej pozycji w randze międzynarodowej. W 1918 roku rząd w Pekinie, kontrolujący północna część Chin (południowa część jest pod kontrolą Kuomintangu) podpisuje tajną konwencję z Japonią dotyczacą prowincji Shandong. Prowincja ta będąca poprzednio pod kontrolą niemiecką, staje się japońska. 1919 rok to czas konferencji pokojowej w Paryżu prowadzącej do Traktatu Wersalskiego, który potwierdza przynalezność prowincji Shandong Japonii. Fakt ten, jeszcze przed konferencją pokojową, powoduje natychmiastową reakcję w Chinach.
4 maja 1919 roku przed Bramą Niebiańskiego Spokoju w Pekinie ponad 3000 studentów gromadzi się domagając oddania Shandongu Chinom i podania się do dymisji projapońskich reprezentantów rządu. Fala protestów studenckich zalewa inne prowincje i miasta, do mlodzieży przyłączają się robotnicy i kupcy bojkotujący japońskie towary. W Shanghaju odgłoszony generalny strajk paraliżuje całą gospodarkę.
Ruch ten jest nadzorowany przez młodych intelektualistów, studenci krytykują również wielowiekową tradycję, silną i wpływową pozycję urzędników oraz opresję kobiet. Dla Zachodu ruch 4 maja nie ma jakichkolwiek konsekwencji, ale dla Chin staje się prototypem pojawienia publicznej świadomości patriotycznej.
Ruch 4 maja jest obchodzony corocznie w Chinach i na Tajwanie. Od 1949 roku w Chinach zwany jest Dniem Mlodzieży, a na Tajwanie Dniem Literatury i Sztuki.
