Będąc dzieckiem, ten miły refrenik towarzyszył mi w moim słodko- beztroskim dzięcięcym życiu
W Chinach ‘’zuo yue zi’’ lub inaczej ‘’siedzieć przez miesiąc’’ może być dla nas niezrozumiałą konotacją jeśli z tym terminem nie miało się do czynienia. Jest to chińska tradycja polegająca na miesięcznym odpoczynku kobiety po urodzeniu dziecka. Jej genezy należy szukać w najstarszych obrzędach zachodniej dynastii Han, a więc ponad 2000 lat temu.
Bez względu na status społeczny Chinki nadal zachowują tę tradycję. Przez miesiąc młoda mama nie dokonuje żadnego wysiłku fizycznego i zwraca uwagę na właściwe zachowanie swej formy zgodnie z tradycyjną medycyną chińską. Mało wizyt, bez oglądania TV, nie może wychodzić z domu, to jedne tylko z rekomendowanych zakazów. Niemowlęciem w tym czasie zajmuje się jej matka, teściowa lub położna.
Młoda matka zachowuje specjalną dietę, nie je surowej żywności i nie spożywa zimnych posiłków, nie pije wody z kranu, jest to szkodliwe dla jej metabolizmu. W pewnym sensie może jeść wszystko, co jest uważane za korzystne dla ogólnego stanu zdrowia, ale tylko matka lub teściowa może jej przygotowywać i wybierać dania.
Jej aparycja winna być naturalna, bez makijażu. Przez miesiąc nie może myć włosów, przecierać je tylko ręcznikiem, powinna również mieć okrytą głowę czapką lub chustką aby utrzymać ją w ciągłym cieple. Jest to stara tradycja i winno jest być posłuszną tak aby nie rozgniewać matki, teściowej lub babci. Kobiety powinny być w 100% odpoczynku, a więc leżeć w łóżku, zapobiegać chorobom, infekcjom i zmęczeniu.
Zamiast kąpieli pod prysznicem należy czyścić ciało ręcznikiem nasączonym mieszaniną gorącej wody, spirytusu i soli. Zarówno klimatyzatory i wentylatory są zabronione, jak i otwieranie okien. Według zasad tradycyjnej medycyny chińskiej jeśli kobieta złamie jedną z tych zasad to będzie poddana na migreny i bóle w stawach na starość. Jeśli kobieta miała cesarskie cięcie, nie może wstawać z łóżka do toalety. Również dla matki karmiącej picie herbaty nie jest wskazane, może zaszkodzić dziecku. Wszelkie zajęcia jak długie czytanie, oglądanie TV jest ograniczone, ponieważ jest wektorem chorób oczu u mamy, której metabolizm jest osłabiony i kruchy.
Tradycja ta staje się obecnie prawdziwą spekulacją handlową na rynku. W niektórych regionach zapwnione są usługi w domach młodych matek na życzenie rodziny. Kobiety, które chcą zachować tradycję mogą przebywać w specjalistycznych ośrodkach z opieką pielęgniarską i lekarską. Nie są to szpitale, koszt pobytu w tych ośrodkach jest bardzo wysoki. Ośroki te ofiarowują również żłobki dla noworodków, pięć dziennych posiłków dla matki i kursy opieki nad noworodkiem dla młodych matek.
Po urodzeniu w żyłach matki płynie ‘’zła krew’’. Młoda matka nie karmi dziecka piersią przez pierwsze trzy dni, ponieważ mleko jest nieczyste, podaje niemowlęciu wodę z miodem zmieszanym z lukrecją. Aby nie ‘’zauroczyć’’ dziecka, ani matka ani jej świta nie zachwyca się noworodkiem. U nadgarstku noworodka, zapleciona bransoletka symbolizuje więź dziecka z jego umysłem. Matka dużo masuje swe dziecko, umacnia to ich więzi. 30 dni po urodzeniu organizowana jest specjalna uroczystość, fryzjer goli włoski dziecka. Chłopczyk jest ubrany na czerwono – kolor szczęścia, a dziewczynka na zielono. Dziecko otrzymuje swe imię nie wcześniej jak po roku, rodzice nazywają go obraźliwym pseudonimem, mającym za cel odganiać złe duchy.
Istnieje wiele tradycji biorących swe źródła w medycynie chińskiej, mocno zakorzenionej w moralności społeczeństwa. Ciąża i poród wyczerpują organizm kobiecy, jej rezerwuar energetyczny. Dlatego też matki po urodzeniu powinny przestrzegać specjalną dietę. A tak ją przestrzegają, że często przybywa im na wadze... spotyka się młode matki, które po ciąży i miesięcznym ‘’siedzeniu’’przytyły nawet 30-40kg.
Dietetyka chińska jest klasyfikowana w/g efektów termicznych, a więc na pokarmy zimne i ciepłe. Najbardziej interesująca jest dieta podczas ‘’yue zi’’, dotycząca pewnych ograniczeń i reguł.
A oto kilka przykładów pokarmów chińskiej dietetyki klasyfikowanej w/g efektów termicznych:
Zimne (opóźniające metabolizm) - szparagi, seler, pomidory, banany, krab
Świeże - bakłażany, pszenica, mango, ostrygi, białko jaj , ostrygi
Neutralne - orzeszki ziemne, kapusta, ananas, budyń, masło
Słodkie- dynia, cebula, ryż, kurczak
Gorące - alkohol, imbir w proszku, chili
Twarde pokarmy dla młodej matki są zakazane, są nimi pokarmy o konsystencji mięsistej, chrupiącej i włóknistej. Należy unikać również słonych pokarmów takich jak solona kaczka, sos sojowy i wodorosty (algi)
Istnieje też jedzenie :
ostre - cebula, rzodkiewka,olej sojowy, kolendra, miękkie mięso wołowe, mięso przepiórcze, marchew, ser sojowy, lukrecja
gorzkie - wieprzowina, wątroba, sałata, rabarbar, ocet
kwaśne - ser, pomidory, wiśnie, winogrona
Niezależnie od ograniczeń dla młodych matek, wskazane jest aby jadły one potrawy wyjątkowo dobre dla zdrowia, ponieważ wzmacniają układ odpornościowy. Należą do nich między innymi:
* wieprzowina słodko-kaśna z jajkami na twardo 
* zupa z nerkami 
* kurczak z olejem sojowym
* zupa z ziołami chińskimi
* zupa z żółwia 
* rosół z kury
Zobaczmy też te kanony, które kobieta winna przestrzegać gdy spodziewa się dziecka. Dodam, że nie jestem profesjonalistą zdrowia i opisuję tylko to co istnieje w Chinach na bazie własnych spostrzeżeń i informacji z chińskich źródeł.
W czasie ciąży przyszła mama powinna:
* właściwie się odżywiać
* nienagannie się zachowywać, gdyż myśli matki są przekazywane dziecku
* nosić luźną i wygodną odzież tzw. ‘’fartuszek ciążowy’’
* poddać się totalnej abstynencji seksu
* wieczorem nie wychodzić z domu (aby złe duchy jej nie odwiedzały)
* nie odwiedzać świątyń (aby uniknąć pecha)
* nie oglądać przerażających rzeczy (aby nie narażać na nie dziecka)
* nie szyć w łóżku (dziecko może mieć rozszczep wargi i podniebienia)
* nie przeprowadzać się, nie uczestniczyć w pogrzebach, nie masować swych stóp (grozi poronienie)
* nie wbijać gwoździ (ryzyko plam na ciele dziecka)
* nie nosić cudzego dziecka na ręku (jej własne może być zazdrosne)
A oto lista zakazanej żywności dla przyszłej mamy:
* krab, krewetki, wąż (ryzyko brzydkiej cery dziecka)
* kacze jajka
* ośmiornica
* banany (ryzyko poronienia i astmy )
* grejfrut, kiwi, figi, trzcina cukrowa, jeżyny, arbuz,liczi
* z mięs należy wykluczyć baraninę (ryzyko epilepsji) i królicze mięso
* nie spożywać dań ostro przyprawianych (dziecko może mieć zły charakter)
* nie pić coca coli, czekolady, kawy (ryzyko ciemnej karnacji noworodka)
Myślę, że odbyliśmy długą wycieczkę dotyczącą zakazów dla przyszłej mamy i dobrych rad dla młodych matek w Chinach. Oczywiście wiele punktów można poddać pod dyskusję. Tutaj w Chinach część przyszłych matek zgodnie z tradycją lub pod presją rodzinną dostosowuje się do tych reguł, inne zupełnie ich nie aplikują, a jeszcze inne w części je stosują.
Napisanie tej notki wydawało mi się początkowo szaloną inwestycją. Po zapoznaniu się z kilkoma artykułami w języku chińskim, przedsięwzięcie zaczęło powoli stawać się realne i ciekawe oraz nabierać echa wśród moich znajomych Chińczyków. Czytelnik może wynieść wrażenie, że są to elementy zabobonów wyniesione z czasów starożytnych Chin.
Gwarantuję, że dzisiaj nadal te restrykcje są stosowane.
* Szczególne podziękowania składam Liu Shao Yue, która jako doświadczona matka i teściowa przekazała mi niezbędne informacje do tej notki.
